Wystawa historyczna

30 rocznica pierwszego w Polsce wszczepienia implantu ślimakowego

1992 – 16 lipca doc. Henryk Skarżyński przeprowadził pierwszą w Polsce operację wszczepienia implantu ślimakowego

To była sensacja! Po raz pierwszy w Polsce wszczepiono elektroniczną protezę słuchową – implant ślimakowy. Doc. dr hab. n. med. Henryk Skarżyński przeprowadził pionierską operacje w warszawskiej Akademii Medycznej. To dzięki niemu powstał zespół złożony z lekarzy, psycho­logów, logopedów i inżynierów, który wprowadził tę jednostkę do wąskiego grona wysoko wyspecja­lizowanych ośrodków na świecie, w których prze­prowadza się operacje wszczepienia implantów przywracających słuch osobom głuchym. Dzień później podobną operację doc. Henryk Skarżyński przeprowadził u dziecka.

Prof. Henryk Skarżyński wspomina: Przygotowa­nia do operacji, którą wykonałem 16 lipca 1992 roku, trwały dwa lata. Miałem pewność, że jako chirurg od strony operacyjnej jestem dobrze przygotowany do przeprowadzenia takiego zabiegu. Wykonałem kilka symulacji wszczepienia implantu. Podjęcie ogrom­nego wyzwania, jakim było opracowanie i wdroże­nie w Polsce programu implantów ślimakowych, stało się możliwe po tym, jak odbyłem zagraniczne staże we Francji, Niemczech, Szwajcarii i Austrii. Swoje umiejętności doskonaliłem m.in. w znanej paryskiej klinice – w Szpitalu św. Antoniny, kierowanej przez prof. Claude’a-Henriego Chouarda, który od 1973 roku jako pierwszy realizował w Europie program leczenia głuchoty za pomocą implantów ślimakowych.

Miałem głębokie przekonanie, że jeśli nie teraz, to za jakiś czas lekarze znajdą sposób, aby mi pomóc. Wiedziałem, że nad tym pracują, poświęcając siebie. (…) Pod koniec czerwca otrzymałem upragniony list – drogocenne pismo z Kliniki. Na początku lipca zostałem do niej przyjęty. Okazało się, że nerwy słuchowe są sprawne, a więc operacja da mi szanse na słyszenie (…) Zaufałem całkowicie docentowi Skarżyńskiemu. Miesiąc po operacji mogłem krzy­czeć wniebogłosy: słyszę, słyszę, słyszę! Powróci­łem do świata dźwięków … Powróciłem do krainy słowa… Dźwięki na początku stanowiły chaos, ale z biegiem czasu dzięki pracy zespołu rehabilitacyj­nego stawały się dla mnie coraz bardziej zrozumiałe, coraz bardziej zrozumiała stawała się też mowa (…) Otchłań ciszy została za mną. Przede mną ciekawy świat, który chcę poznawać.

1997 Rozpoczęcie pierwszego na świecie programu zachowania przedoperacyjnych resztek słuchu przed wszczepieniem implantu

Obserwacja coraz większej grupy pacjentów obję­tej rozpoczętym w 1992 r. programem implantów ślimakowych, zbierane doświadczenie, uzyski­wane wyniki leczenia i kolejne naukowe publi­kacje pozwoliły prof. Henrykowi Skarżyńskiemu na wykonanie kolejnego kroku milowego.

Stwo­rzył on oryginalną, pierwszą w nauce i medycynie światowej koncepcję, by operować z wykorzysta­niem implantów ślimakowych nie tylko pacjentów całkowicie głuchych, lecz również tych, u których stwierdzono tzw. przedoperacyjne resztki słuchu.

W tamtym czasie były one wskazaniem wyłącznie do stosowania aparatów słuchowych, które dawa­ły pewne korzyści, ale nie pozwalały na swobodny rozwój mowy.

Prawdziwy przełom w medycynie oznaczał możliwość ich zachowania i wykorzysta­nia po operacji, łącząc klasyczną stymulację aku­styczną z elektryczną.

W praktyce klinicznej ten przełom oznaczał rozszerzenie wskazań z dzie­siątek tysięcy na setki tysięcy, a następnie milio­ny potencjalnych kandydatów do wszczepienia implantów. Jego podstawą była koncepcja oto­chirurgiczna prof. Henryka Skarżyńskiego, którą przedstawił podczas V Międzynarodowej Konfe­rencji Implantów Ślimakowych odbywającej się w 1997 r. w Nowym Jorku.

Projekt ten był przyjęty z pewnym niedowierza­niem, gdyż podważał wcześniejsze teorie słysze­nia i zmieniał radykalnie podejście do leczenia osób niedosłyszących, bo takimi byli ci, którzy mieli zachowane przedoperacyjne resztki słuchu oraz w pełni zachowaną budowę ucha wewnętrz­nego.

Taki sposób leczenia miał pozwolić również za 20, 30 czy więcej lat korzystać z przyszłych, jeszcze nowszych technologii i rozwiązań terapeu­tycznych – lepszych od implantów ślimakowych. Systematyczne prezentowanie niefunkcjonalnych resztek słuchu zapoczątkowane w 1997 r. pozwo­liło na utorowanie nowych dróg w leczeniu wad słuchu.

2002 – 12 lipca prof. Henryk Skarżyński przeprowadził pierwsze na świecie wszczepienie implantu ślimakowego w częściowej głuchocie

To było wielkie wyzwanie w światowej nauce i medycynie! Wcześniej implanty ślimakowe wszczepiano tylko w przypadkach bardzo głę­bokiego uszkodzenia słuchu albo całkowitej głuchocie. Osoby mające kłopoty ze słyszeniem i rozumieniem mowy z powodu uszkodzenia tych części ucha wewnętrznego (ślimaka), które odpo­wiadają za odbiór dźwięków o wysokich często­tliwościach (tzw. częściowa głuchota) nie miały szans na podobne leczenie. Zgodnie z obowiązu­jącą wiedzą wprowadzenie do ślimaka elektrody implantu mogło spowodować w nim nieodwra­calne uszkodzenia i zaburzyć zachodzące procesy związane ze słyszeniem, za opisanie których prof. Georg Bekesy otrzymał w 1961 r. Nagrodę Nobla.

Mimo tego ryzyka prof. Henryk Skarżyński, który wcześniej opracował nową, atraumatyczną proce­durę operacyjną wprowadzania elektrody implantu przez tzw. okienko okrągłe, podjął się przeprowa­dzenia pierwszej na świecie operacji u pacjentki z częściową głuchotą. Jej efekty były doskonałe. Dwa lata później prof. Henryk Skarżyński wyko­nał jako pierwszy otochirurg na świecie taką samą operację u dziecka z częściową głuchotą. Do dziś skuteczność zastosowanej przez niego metody jest zaskakująca, nawet dla najlepszych specja­listów.

Prof. Henryk Skarżyński o pierwszej na świecie operacji: Opracowanie procedury leczenia częściowej głuchoty dawało realną możliwość pomocy tysiącom, a nawet milio­nom ludzi, którzy z powodu różnych niedo­słuchów nie mogli normalnie funkcjonować we współczesnym świecie. Starzejące się społeczeństwa, zwłaszcza zachodnie, mają bowiem coraz większe problemy z różnymi częściowymi ubytkami słuchu. Tymczasem jedną z podstaw rozwoju współczesnego społeczeństwa jest postęp w kontaktach międzyludzkich, dostęp do informacji oraz ich wymiana.

Podczas gdy na początku XX wieku o funkcjonowaniu człowieka i jego pozycji w społeczeństwie decydowały w ok. 95 proc. umiejętności manualne, obecnie o tym wszystkim w ponad 94 proc. decyduje zdolność komunikacji. Dobry słuch jest do niej niezbędny. mówi prof. Henryk Skarżyński. – Podjąłem je jednak, aby przedstawiciele świata nauki mogli obserwować jej wykonanie krok po kroku. Jeśli bym tego nie zrobił, nie byłbym w pełni wiary­godny. Operacja zakończyła się sukcesem, gdyby jednak się nie powiodła – co też musiałem brać pod uwagę – byłoby to dla innych cenne doświad­czenie w dążeniu do celu, jakim jest przywróce­nie słuchu u pacjentów z częściową głuchotą.

1992-2002 – Prof. Henryk Skarżyński wdraża nowe procedury chirurgiczne, dzięki którym możliwe jest leczenie kolejnych grup pacjentów z zaburzeniami słuchu

Pionierskie operacje i procedury prof. Henryka Skarżyńskiego obejmują ponad 200 nowych roz­wiązań, m.in.:

• pierwszą w Polsce operację wszczepienia implantu ucha środkowego (2003)
• pierwszą na świecie operację wszczepienia implantu ślimakowego dziecku z częściową głuchotą (2004)
• pierwsze zastosowanie implantu i aparatu słu­chowego w jednym uchu (stymulacja elek­troakustyczna) – system EAS (2005)
• pierwsze na świecie opracowanie metody bez­pośredniej stymulacji okienka okrągłego przez implant ucha środkowego (2006)
• pierwsze na świecie wszczepienie implantu ślimakowego z nową elektrodą Cochlear SRA (2009)
• pierwsze w Polsce wszczepienie implantu słu­chowego typu CODACS (2012)
• pierwsze w Polsce wszczepienie implantu słu­chowego typu Bonebridge (2012)
• pierwsze w Europie wszczepienie implantu słu­chowego typu Baha® 4 Attract (2013)
• pierwsze w Polsce wszczepienie implantu słu­chowego typu MET (2014)
• pierwsze w Polsce wszczepienie implantu śli­makowego typu Synchrony (2015)
• pierwsze na świecie wszczepienie nowego sys­temu implantu ucha środkowego typu Vibrant Soundbridge ze sprzęgaczem LP-Coupler (2017)
• pierwsze na świecie wszczepienie implan­tu słuchowego na przewodnictwo kostne typu Cochlear OSIA OSI 100 – prof. Piotr H. Skarżyński równolegle z ośrodkami w Denver, Nijme­gen, Freiburgu i Melbourne (2018)
• pierwsze w Polsce wszczepienie implan­tu słuchowego nowej generacji stworzonego w technologii Hassle Free MRI Cochlear Implant Technology (2018)
• pierwszą w Polsce i Europie Środkowo-Wschod­niej operację wszczepienia aktywnego implantu Bonebridge BCI 602 wykorzystującego kostne przewodnictwo dźwięku (2020).

Ponadto kierowany przez prof. Henryka Skar­żyńskiego międzynarodowy zespół specjalistów przeprowadził:

• pierwszą w Polsce operację wszczepienia implantu do pnia mózgu (1998)
• pierwszą na świecie operację bilateralnego wszczepienia implantów do pnia mózgu (2008).