Nowy krok w leczeniu wad słuchu Światowe Centrum Słuchu. Dyrektor: profesor Henryk Skarżyński

Prof. Henryk Skarżyński przeprowadził serię pokazowych operacji wszczepienia nowego systemu implantu ucha środkowego typu Vibrant Soundbridge ze sprzęgaczem LP-Coupler. Operacje te były głównym wydarzeniem podczas sympozjum International BONEBRIDGE & SOUNDBRIDGE, które na przełomie marca i kwietnia odbyło się – po pierwszy raz pierwszy w Polsce i trzeci na świecie – w Światowym Centrum Słuchu w Kajetanach.

System Vibrant Soundbridge ze sprzęgaczem LP-Coupler to nowy typ implantu ucha środkowego, czyli urządzenia wszczepianego pacjentom, którzy nie mogą dobrze słyszeć z powodu źle funkcjonującego układu kosteczek słuchowych. Przy prawidłowym słuchu fala dźwiękowa porusza łańcuch kosteczek, dzięki czemu dźwięk może zostać przekazany do ucha wewnętrznego. Jeśli układ kosteczek nie działa sprawnie lub uszkodzone jest ucho wewnętrzne, pacjent ma niedosłuch różnego typu, który znacznie lub bardzo ogranicza mu codzienną komunikację. Implant ucha środkowego wzmacnia przewodzenie dźwięku, dzięki czemu pacjent może lepiej słyszeć. Taki typ implantu jako pierwszy w Polsce prof. Henryk Skarżyński wszczepił już w 2003 roku. – Od tamtej pory, choć budowa samego implantu niewiele się zmieniła, diametralnie zmieniły się możliwości wzmocnienia dźwięku – wyjaśniał prof. Henryk Skarżyński po zakończeniu pionierskich operacji. – Pierwszy system Vibrant Sounbridge był prostym połączeniem (przetwornik drgający mocowany był na odnodze długiej kowadełka za pomocą klipsa), wzmacniał drgania kosteczek słuchowych, jednak nie przenosił dużej energii. Ten nowoczesny system przenosi jej bardzo dużo – dodaje prof. Henryk Skarżyński. Inaczej mówiąc, to implant o dużej mocy. Tę moc daje mu nowe rozwiązanie, dzięki któremu możliwe jest jego idealne połączenie z układem kosteczek i wyjątkowo silne wzmocnienie dźwięku. System ten będzie można więc zastosować np. u pacjentów, dla których inne urządzenia były za słabe – wzmacniały dźwięk w uchu środkowym w niewystarczającym stopniu, co oznaczało w praktyce, że pacjent, choć po zabiegu nieco lepiej słyszał, to nadal nie rozumiał kilkunastu, kilkudziesięciu procent docierających informacji. Pacjenci, którym teraz wszczepiłem najnowocześniejsze implanty ucha środkowego, będą odbierali dźwięki, których nie mogły usłyszeć osoby z pierwszymi implantami ucha środkowego w 2003 roku. Nie będą mieli już takich problemów z rozumieniem i komunikacją.

Nowy system jest efektywny i bezpieczny – nie ma ryzyka urazu układu przewodzącego ucha środkowego, podkreślał prof. Skarżyński. Ma jeszcze jedną wielką zaletę – nie stanowi przeciwskazania do wykonywania badań przy użyciu rezonansu magnetycznego do 1,5 tesli, podczas gdy starsza generacja implantu pozwalała na wykonywanie takiego badania tylko do 0,2 tesli czego w codziennej praktyce klinicznej już się praktycznie nie stosuje.

– Nowe urządzenie wypełnia ogromną lukę – daje możliwość leczenia niedosłuchów w grupie osób w wieku senioralnym, których będzie przybywać w naszym kraju – reasumował prof. Skarżyński. – Ok. 70 proc. osób starszych ma problemy ze słuchem. Niestety, wiele z nich nie może efektywnie korzystać z aparatów słuchowych, nie kwalifikuje się też do wszczepienia implantów ślimakowych. Tacy pacjenci będą mieli szansę na odzyskanie dobrego słuchu właśnie dzięki nowoczesnemu implantowi ucha środkowego. System jest refundowany przez NFZ.
Operacje wszczepienia najnowocześniejszych implantów System Vibrant Soundbridge ze sprzęgaczem LP-Coupler przez prof. Henryka Skarżyńskiego dzięki transmisji internetowej mogło śledzić tysiące specjalistów w całym świecie, a w Światowym Centrum Słuchu cała czołówka ekspertów ze wszystkich kontynentów.

– Wszyscy obawiali się, jak bezpiecznie założyć system, który ma być idealnie dopasowany do ucha środkowego i spójny z układem kosteczek – mówił prof. Henryk Skarżyński. – Nie można jednak dopuścić do zbyt dużego ucisku, gdyż mogłoby wówczas dojść do szybkiej nekrozy uciśniętych elementów. Moment dopasowania urządzenia jest kluczowy. Może trwać 5 lub 50 minut, zależnie od warunków anatomicznych – podkreślał prof. Skarżyński.

– Do operacji pokazowych celowo wybraliśmy trudne przypadki. Pacjentów, których wielu otochirurgów na świecie nie podjęłoby się operować. Wcześniej przeprowadzaliśmy próby na preparatach po to, aby teraz wziąć na siebie odpowiedzialność i pokazać światu te pierwsze zabiegi – mówił prof. Skarżyński, który w Kajetanach przeprowadził już kilkaset operacji pokazowych. Wykonywał je też w wielu miejscach na świecie, m.in. w Bogocie, Manili, Hanowerze, wielu krajach Europy Wschodniej. Jak zawsze podkreśla, każda z takich operacji to duże wyzwanie. Nigdy nie można bowiem przewidzieć, jaki będzie przebieg zabiegu. Dopiero po jego rozpoczęciu okazuje się, czy warunki anatomiczne pozwalają na szybkie i sprawne wszczepienie implantu. Operacja pokazowa zawsze niesie ze sobą ogromne ryzyko. Prof. Skarżyński podejmuje je jednak od lat, bo jak sam podkreśla, bez takich zabiegów w otochirurgii nie byłoby postępu.

Każdy ruch ręki prof. Henryka Skarżyńskiego śledziło na monitorach w Atrium Światowego Centrum Słuchu ponad 250 specjalistów, którzy przyjechali do Kajetan z całego świata, m.in. z Arabii Saudyjskiej, Argentyny, Australii, Austrii, Belgii, Chile, Chin, Hiszpanii, Japonii, Kanady, Kazachstanu, Mołdawii, Niemiec, Szwecji, USA, Węgier i Włoch. International BONEBRIDGE & SOUNDBRIDGE to cykliczne spotkanie największych w świecie specjalistów w dziedzinie otochirurgii, audiologii i inżynierii biomedycznej, zajmujących się w szczególności implantami słuchowymi. Pierwsze dwa miały miejsce w Rzymie i Wiedniu. – To wielkie wyróżnienie, iż to właśnie mnie i mojemu zespołowi powierzono organizację trzeciego sympozjum. Jest to bowiem największa międzynarodowa platforma wymiany doświadczeń i wiedzy na temat możliwości implantacji z wykorzystaniem technologii implantów słuchowych typu Vibrant Soundbridge i Bonebridge, stosowanych technik chirurgicznych, aspektów audiologicznych, wskazań, a także ograniczeń – mówił prof. Skarżyński, który – warto przypomnieć – przeprowadził nie tylko pierwsze w Polsce wszczepienie implantu ucha środkowego typu Vibrant Soundbridge i pierwsze w świecie jego mocowanie w okienku okrągłym, lecz także w 2012 roku – pierwsze w Polsce wszczepienie implantu na przewodnictwo kostne Bonebridge.

Implanty słuchowe to stosunkowo nowe rozwiązania stosowane w leczeniu niedosłuchów. Od momentu wdrożenia tych implantów do praktyki klinicznej prowadzone są dalsze prace, mające na celu doskonalenie modeli. Naukowcy pracują m.in. nad opracowaniem nowych sprzęgaczy (couplerów), czyli elementów służących do mocowania elementu drgającego (przetwornika, FMT) systemu Vibrant na kosteczkach słuchowych, które pozwalają na lepszą stymulację okienka okrągłego oraz zapobiegają wysuwaniu się przetwornika z niszy. Obiecujące wyniki takich prac eksperymentalnych przedstawiło wielu uznanych w świecie specjalistów.

Kolejne sesje International BONEBRIDGE & SOUNDBRIDGE przeznaczono na omówienie efektów, jakie u pacjentów z różnymi typami niedosłuchów uzyskiwano przy użyciu różnych rodzajów implantów słuchowych. Dzieląc się swoimi doświadczeniami, specjaliści zwracali uwagę na potrzebę stworzenia wytycznych i protokołów postępowania dla konkretnych grup pacjentów.

Podczas sympozjum wiele miejsca poświęcono problemowi, jakim jest atrezja (zarośnięcie przewodu słuchowego), oraz jej leczeniu. Prof. Mario Zernotti z Argentyny podczas swojego wykładu zwrócił uwagę na zaskakujący fakt, iż częstość występowania tej wady zależy od szerokości geograficznej. W Ameryce Południowej atrezja przewodu słuchowego zewnętrznego występuje dziesięć razy częściej niż w Europie (20 przypadków na 10 tys. osób, podczas gdy na naszym kontynencie 1–2 przypadki na 10 tys. osób).

Dwudniowy program Sympozjum International BONEBRIDGE & SOUNDBRIDGE obejmował kilkanaście operacji pokazowych, ponad 30 wykładów i prezentacji. Na zakończenie sympozjum poruszono problem ekonomicznej oceny nowych technologii medycznych. Z założenia system tej oceny powinien służyć wsparciu pacjentów w dostępie do innowacyjnych zabiegów poprzez promowanie tych technologii, które dają dobre efekty kliniczne i są akceptowalne ekonomicznie. Taki system, choć stanowi wyzwanie dla firm opracowujących technologie medyczne, wydaje się niezbędny do wdrożenia w wielu krajach.

Operacja z użyciem nowego systemu implantów ucha środkowego typu Vibrant Soundbridge ze sprzęgaczem LP-Coupler w mediach:

TVP 1 „Wiadomości” – 31.03.2017