W dniach 24-25 kwietnia 2019 r. odbywał się III Międzynarodowy Kongres Patient Empowerment w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. W trakcie kongresu o roli samorządu w polskim systemie ochrony zdrowia i w edukacji pacjenta dyskutował prof. Henryk Skarżyński, dyrektor Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu oraz Konsultant Krajowy w dziedzinie Otorynolaryngologii.

Kongres składał się z trzech oddzielnych bloków tematycznych: „Pacjent, czyli lider strategii zdrowia”, „Zdrowie terytorialne”, „Ekspertyza. Empatia. Ewolucja”. W ramach poszczególnych bloków odbywały się debaty panelowe. W panelu poświęconym zdrowiu terytorialnemu pt. „Rola samorządu w polskim systemie ochrony zdrowia i w edukacji pacjenta – kompetencje, możliwości, osiągnięcia” wziął udział prof. Henryk Skarżyński. Do dyskusji zaproszeniu zostali również: Zbigniew J. Król, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia; Paweł Rabiej, Wiceprezydent Warszawy; Szymon Chrostowski, Honorowy Prezes Fundacji Wygrajmy Zdrowie; Izabela Damboń-Kandziora, Dyrektor Departamentu Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego oraz dr Roman Topór-Mądry, Prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. Debatę poprowadził redaktor Witold Laskowski z Medexpress.pl.

Prof. Henryk Skarżyński opowiedział o niezwykle ciekawych wynikach współpracy z samorządami. Gdy Instytut rozpoczął na początku lat 90. badania przesiewowe noworodków, to musiał przełamywać opór ze strony części lekarzy i rodziców. Dziś program badań noworodków jest jednym z najlepszych w świecie. Program badań przesiewowych u dzieci w wieku szkolnym ujawnił, że u 20 proc. dzieci z pierwszych klas szkół podstawowych ma zaburzenia słuchu. Prof. Skarżyński podkreślił, że Warszawa jest pierwszym w Europie, a może i na świecie miastem, w których cała populacja pierwszoklasistów jest objęta programem badania wczesnego wykrywania zaburzeń słuchu. Od niedawna tymi badaniami podlega też cała populacja pierwszoklasistów Mazowsza. W efekcie w czasie polskiej prezydencji w UE został wdrożony program powszechnych badań przesiewowych narządów zmysłów. Instytut zrealizował też program „Po Pierwsze Zdrowie”, prowadzony wraz z audycją „Lato z Radiem”.

Zbigniew J. Król, wiceminister resortu zdrowia, prezentując stan prawny w zakresie podziału kompetencji między samorządami a państwem, które, jego zdaniem, się przenikają. Mówiąc o samorządach, wiceszef resortu zdrowia zwrócił uwagę na realizowane przez nie programy zdrowotne. – Jeżeli zastanowimy się kto najbardziej odpowiada za zdrowie, to okazuje się, że w świetle ustaw są to gminy. Mamy 40 tys. programów realizowanych w Polsce. Trudno powiedzieć, czy są dostosowane do oczekiwań społecznych, z perspektywy centrali wyglądają czasem dość kuriozalnie, ale być może dla społeczności lokalnych są istotne – stwierdził.

Paweł Rabiej, wiceprezydent Warszawy, zauważył, że problem zdrowia jest, jak wynika z rankingów, najważniejszy dla 65 proc. mieszkańców stolicy. Oczekiwania mieszkańców są skierowane też wobec rządu, bo mało osób się orientuje, kto to zdrowie dystrybuuje. – W samej Warszawie mamy siedem jednostek założycielskich dla szpitali. Jesteśmy wyjątkiem w Polsce pod względem aktywności, jako miasto mamy 10 swoich szpitali i kolejny w drodze – przypomniał. Wiceprezydent wymienił też przykłady programów będących odpowiedzią na potrzeby mieszkańców, np. realizowany od roku program in vitro, w wyniku którego urodziło się 150 dzieci, realizowane są programy wspomagające szczepienia i świadomość potrzeby szczepień, m.in. przeciwko HPV. Dużym wyzwaniem dla władz stolicy będzie problem psychiatrii dziecięcej.

Celem kongresu było wypracowanie definicji „patient empowerment”. Ma być ona spójna z potrzebami wszystkich środowisk zaangażowanych w wielowątkowy obszar ochrony zdrowia w Polsce. Kongres zainaugurowało wystąpienie ministra zdrowia prof. Łukasza Szumowskiego, a główną dyskusję na temat praw i obowiązków pacjenta rozpoczął Bartłomiej Chmielowiec, Rzecznik Praw Pacjenta. Kluczowym przesłaniem III edycji kongresu była opinia środowiska osób korzystających z systemu opieki zdrowotnej. Głównymi hasłami były: Ekspertyza, Empatia, Ewolucja. Kongres Patient Empowerment organizowany przez jest przez Fundację Instytut Komunikacji Zdrowotnej.