Prof. Ryszard Zimak – pożegnanie

Z wielkim smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci prof. Ryszarda Zimaka, Przyjaciela po Wsze Czasy Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu, przez pięć lat pełniącego funkcję przewodniczącego jury Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego Dzieci, Młodzieży i Dorosłych z Zaburzeniami Słuchu „Ślimakowe Rytmy”. W latach 1999–2005 i 2012–2016 prof. Ryszard Zimak był rektorem Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie. Przewodniczył Konferencji Rektorów Uczelni Artystycznych, wchodząc też w skład Prezydium Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich. 

Jako dyrygent i chórmistrz specjalizował się w wykonywaniu wielkich dzieł oratoryjnych. Z solistami i orkiestrami oraz z założonym przez siebie w roku 1983 Chórem Warszawskiej Opery Kameralnej przygotował wiele nieznanych utworów J. Elsnera, W. Dankowskiego, S. F. Lechleitnera i in. Był także pierwszym wykonawcą utworów kompozytorów XX wieku, m.in. T. Paciorkiewicza, W. Rudzińskiego, A. Szalińskiego. Jako chórmistrz współpracował z wieloma dyrygentami, przygotowując prowadzone przez siebie zespoły do wykonań i nagrań pod dyrekcją m.in. L. Bernsteina, M. Minkowskiego, E. Morricone, J. Kaspszyka. Występował z programem symfonicznym i oratoryjnym na estradach niemal wszystkich polskich filharmonii.

Prof. Ryszard Zimak (1947-2021) fot. M. Nowicki

Pod koniec lat 90.,  jako rektor Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie, nawiązał współpracę z Instytutem Fizjologii i Patologii Słuchu w Kajetanach. Podczas wywiadu dla „Słyszę” (wyd. specjalne/2015 r.) wspominał:

„W naszej uczelni kończył pracę pedagog, który zajmował się zagadnieniami z dziedziny foniatrii. Poprosiłem więc ówczesnego rektora Akademii Medycznej w Warszawie śp. prof. Janusza Piekarczyka, aby skontaktował mnie z prof. Henrykiem Skarżyńskim, o którego osiągnięciach już wówczas wiele słyszałem. Pamiętam, że nasze pierwsze spotkanie odbyło się w Akademii Medycznej. Wcześnie, przed ósmą. To była jedyna pora, kiedy prof. Skarżyński mógł przyjechać na rozmowę (całe dnie spędzał bowiem na bloku operacyjnym). Jako rektor ówczesnej Akademii Muzycznej Fryderyka Chopina zwróciłem się na piśmie do Pana Profesora z prośbą o współpracę między moją uczelnią i Instytutem Fizjologii i Patologii Słuchu. Jakież było moje zdziwienie, kiedy kilka dni później otrzymałem piękny list, w którym prof. Skarżyński wyrażał zgodę na taką współpracę. Następnie oprócz Pana Profesora do grona współpracowników dołączyły dr hab. Agata Szkiełkowska oraz dr Ewa Kazanecka. I tak w 2002 r. powstała Katedra Audiologii i Foniatrii, której kierownikiem został prof. H. Skarżyński”.

Wspólne zadania naukowe Katedry i IFPS dotyczyły realizacji wielu programów: badań oceny uwagi i lateralizacji słuchowej u studentów Wydziału Wokalno-Aktorskiego Uniwersytetu Muzycznego na różnych etapach kształcenia muzycznego, analizy uwagi i lateralizacji słuchowej u instrumentalistów, badań związanych z adaptacją „metody akcentów” do wymogów języka polskiego i wykorzystanie jej w kształceniu wokalnym, opracowania obiektywnej metody oceny narządu głosu u wokalistów w oparciu o cechy anatomiczne krtani.

W 2015 r. prof. Ryszard Zimak z entuzjazmem odniósł się do pomysłu prof. Henryka Skarżyńskiego dotyczącego zorganizowania pierwszego na świecie Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego „Ślimakowe Rytmy”.

 „Będąc kiedyś w Kajetanach, z wielkich wzruszeniem słuchałem niezwykłego koncertu z udziałem dzieci z implantami słuchowymi – opowiadał prof. Ryszard Zimak przy okazji I edycji tego Festiwalu. – Szczególnie zapamiętałem implantowaną dziewczynkę, która przepięknie zagrała na skrzypcach. Jako skrzypek z wykształcenia być może lepiej niż inni zdaję sobie sprawę z tego, jak niezwykła jest to sytuacja i jakie trudności musiało pokonać to dziecko, aby grać na skrzypcach z właściwą i bezbłędną intonacją! Mimo iż kształcenie muzyczne to lata żmudnych ćwiczeń, połączonych z nauką techniki wydobywania dźwięku oraz jego oceny, bardzo wierzę w możliwości uczestników Festiwalu! Koncert z udziałem ludzi, którzy wcześniej żyli w świecie ciszy, a dziś nie tylko słyszą piękno dźwięków, lecz mogą też sami kształtować ich barwę i realizować zapis nutowy, to wydarzenie, jakiego nie było jeszcze na świecie. Jestem zafascynowany tą ideą”, podkreślał prof. Ryszard Zimak, który przez pięć lat pełnił funkcję przewodniczącego jury Festiwalu „Ślimakowe Rytmy”. Z inicjatywy prof. Zimaka druga edycja tego Festiwalu odbyła się na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie.

Prof. Ryszard Zimak był nie tylko wspaniałym muzykiem, lecz także – czy raczej przede wszystkim – ciepłym, otwartym Człowiekiem. Żegnamy Go z wielkim smutkiem i żalem. Niepogodzeni, że odszedł od nas zbyt wcześnie i niespodziewanie.