U wielu ludzi z przewlekłymi chorobami układu pokarmowego mogą pojawić się dolegliwości ze strony gardła i krtani. Szczególnie często ten problem występuje u zawodowych śpiewaków.
Do tworzenia czystego, ładnie brzmiącego głosu potrzebne są między innymi zdrowe, gładkie fałdy głosowe. Kwaśna treść żołądkowa zarzucana do przełyku nie tylko może wywołać uczucie pieczenia lub ciała obcego w gardle, ale może także powodować obrzęk delikatnych brzegów fałdów głosowych. Prowadzi to do słyszalnych zmian w głosie.

W jaki sposób kwaśna treść z żołądka może cofnąć się do przełyku? 
Aby zrozumieć ten mechanizm, niezbędne jest posiadanie podstawowych informacji na temat fizjologii przełyku. W przełyku są 2 zwieracze: górny i dolny. Aby zapobiec cofaniu się treści żołądkowej do przełyku, ciśnienie w dolnym zwieraczu musi być wyższe od tego, jakie panuje w żołądku. Wiele czynników zewnętrznych może wpłynąć na obniżenie ciśnienia w zwieraczu dolnym, np. niektóre leki: atropina, blokery kanału wapniowego; leki z grupy trankwilizerów np. benzodiazepiny; niektóre leki antydepresyjne; leki antyhistaminowe, levodopa. Również neurotransmitery B-adrenergiczne, dopaminergiczne i antycholinergiczne wpływają hamująco na skurcz dolnego zwieracza przełyku. Wiele hormonów, np. estrogeny, progesteron, prostaglandyny E1 i E2, somatostatyna czy cholecystokinina, ma wpływ na napięcie zwieracza dolnego.
Natomiast na zwiększenie napięcia zwieracza dolnego przełyku korzystnie wpływają
pokarmy bogate w białko, leki zobojętniające kwasy, leki cholinergiczne i a-adrenergiczne.

Należy jednakże pamiętać, że w pojawieniu się refluksu żołądkowego sprzyja nie tylko zwiększone ciśnienie w żołądku w stosunku do ciśnienia zwieracza dolnego. Duży wpływ mają również nieprawidłowości istniejące w samym żołądku, takie jak: zwiększone wydzielanie kwasu, zaburzenie motoryki i inne.
Czynnikiem predysponującym do pojawienia się refluksu jest zwykle nieprzestrzeganie właściwej diety – spożywanie dużych ilości tłuszczów, kawy, owoców cytrusowych i pomidorów, ostrych przypraw. Niekorzystnie wpływa również stres, gdyż zwiększa produkcję kwasu w żołądku.

Jakie dolegliwości może wywołać choroba refluksowa?
Kaszel, szczególnie w nocy, przechodzący w ciągły; poranna chrypka, która w ciągu dnia przechodzi; częste pochrząkiwania – tzw. czyszczenie gardła; może pojawić się ból przy połykaniu, uczucie suchości w ustach; obłożony język; uczucie ciała obcego w gardle; trudności w oddychaniu szczególnie w nocy, w niektórych przypadkach może nawet nastąpić odruchowy skurcz mięśni krtani; zgaga lub odbicia kwaśną treścią pokarmową. Pojawić się mogą również dolegliwości ze strony trąbek słuchowych i ból ucha.
Jeżeli obserwujesz u siebie któreś z wyżej wymienionych objawów, poszukaj pomocy u lekarza.

Jakie zmiany w krtani można zaobserwować w wyniku refluksu?
Zaczerwienienie i obrzęk fałdów głosowych, owrzodzenia kontaktowe, ziarniniaki tylnej części fałdów głosowych, ziarniniaki wyrostków głosowych chrząstek nalewkowatych, zwężenie tylnego odcinka szpary głośni, zapalenie stawu pierścienno-nalewkowatego, zwężenie nadgłośniowe i podgłośniowe. Przewlekły stan zapalny może sprzyjać pojawieniu się nowotworu.
Wszelkie rany powstałe na skutek operacji znaczne gorzej się goją u pacjentów z chorobą refluksową. Dlatego tak ważne jest leczenie tej choroby przed zabiegami operacyjnymi przeprowadzanymi w tej okolicy.
Udowodniono także, że syndrom nagłej śmierci noworodków (SIDS -Sudden Infant Death Syndrom) ma korelacje z refluksem kwaśnej treści żołądkowej. Kwaśna treść żołądka powoduje skurcz dróg oddechowych na drodze odruchowej.

Zalecenia w chorobie refluksowej

• Jedz posiłki często w ciągu dnia, ale w małej objętości, by nie powodować zwiększonego ciśnienia na zwieracz dolny przełyku.
• Jeżeli cierpisz na nadwagę, to wskazane jest zrzucenie nadmiaru kilogramów. Otyłość powoduje zwiększenie ciśnienia w brzuchu. Ma to wpływ na parcie treści pokarmowej z żołądka do przełyku.
• Jeżeli palisz, rzuć palenie. Związki chemiczne wydzielające się podczas palenia wpływają na obniżenie napięcia mięśni zwieracza dolnego przełyku.
• Śpij na „wysokiej” poduszce z głową uniesioną kilkanaście centymetrów od poziomu łóżka. Takie ułożenie zmniejsza ciśnienie pokarmów w żołądku na zwieracz dolny przełyku.
• Unikaj jedzenia przed pójściem spać. Kładź się 3-4 godziny po ostatnim posiłku. Leżenie bezpośrednio po posiłku z „pełnym” żołądkiem powoduje ucisk treści pokarmowej na zwieracz dolny przełyku, a tym samym zwiększa szansę na powstanie refluksu.
• Unikaj ciasnych ubrań, pasków, które uciskają brzuch.
• Po posiłku nie pochylaj się, nie zginaj. Najlepiej trzymaj postawę stojącą przez kilka, kilkanaście minut po jedzeniu.
• Unikaj napoi i pokarmów, które mają wpływ na zmniejszenie napięcia zwieracza dolnego przełyku:
• Nie pij kawy, herbaty, coca-coli, alkoholu, napoi gazowanych, soków: cytrusowych, pomidorowych, mleka, maślanki.
• Unikaj owoców: kiwi, jabłek, melonów, bananów, brzoskwiń, śliwek i truskawek.
• Nie jedz następujących warzyw: cebuli, marchewki, rzodkiewek, pomidorów, ogórków, brokułów, papryki, bakłażanów, fasoli.
• Unikaj tłustych, smażonych potraw typu: boczek, kiełbasa, jajecznica, pizza, frytki, chipsy itp.
• Unikaj ostrych przypraw, sosów do sałatek opartych na occie, soku z cytryny.
• Unikaj marynowanych potraw.
• Unikaj stresu.

Leczenie choroby refluksowej odpowiednimi lekami, przestrzeganie diety oraz zaleceń lekarza powoduje ustąpienie dolegliwości ze strony gardła i krtani.

W Klinice Zaburzeń Głosu i Mowy przeprowadza się badania, które mogą potwierdzić występowanie choroby refluksowej i jej wpływ na krtań, gardło i nosogardło. Do tego celu wykorzystywany jest wysokiej klasy, nowoczesny sprzęt endoskopowy umożliwiający obrazowanie struktur wewnętrznych na monitorze telewizora.