Problemy rehabilitacji, na które warto zwrócić uwagę

Twoje dziecko dostało aparaty słuchowe. Przed Tobą bardzo ważne zadanie: nauczyć dziecko noszenia aparatów słuchowych i korzystania z nich przez cały dzień. Najlepiej, gdy okres przyzwyczajania się dziecka do tego bardzo potrzebnego urządzenia będzie przebiegał bezkonfliktowo. Możesz zapytać audiologa lub logopedę, jak masz postępować w wypadku sprzeciwu dziecka. Jeśli lekarz uważa, że aparat słuchowy jest środkiem koniecznym do rozpoczęcia usprawniania słuchu Twojego dziecka, warto, byś był stanowczy. Jak to zrobić? Porozmawiaj o tym z pedagogiem i psychologiem. Po zastosowaniu się do rad i wskazówek dopilnuj, by dziecko nosiło sprawne aparaty zawsze w czasie czuwania. Są to urządzenia, które powinny być w uszach dziecka, a nie w szufladzie lub torebce mamy.

Po dopasowaniu aparatów słuchowych powinna rozpocząć się praca z dzieckiem nazywana rehabilitacją. Tak naprawdę można to nazwać inaczej, np. usprawnianiem różnych funkcji lub towarzyszeniem dziecku w rozwoju. Ważne jest, aby działania te były systematyczne. Masz prawo korzystać z konsultacji różnych specjalistów. Psycholog pomoże Ci uporać się z trudną sytuacją, w której teraz jesteś. Logopeda pokaże Ci, jak prowadzić wychowanie słuchowe. Pedagog podpowie Ci, jakie zabawy będą odpowiednie do wieku Twojego dziecka, pomoże także rozwiązać niektóre problemy wychowawcze.

Musisz być cierpliwy. Daj swojemu dziecku czas na uczenie się słuchania. Obserwuj, na jakie dźwięki reaguje (pukanie do drzwi, dzwonek telefonu, szczekanie psa, twój głos, rozmowa grupy ludzi itd.). Czy rozpoznaje któreś z tych dźwięków? Jeśli tylko to możliwe, spróbuj nauczyć swoje dziecko zabawy na sygnał. W zabawie tej najważniejsze jest, żeby dziecko nauczyło się reagować na odebrany bodziec akustyczny określoną czynnością zabawową. Większość dzieci można wcześnie uwarunkować w tym kierunku. Początkowo należy zwrócić uwagę dziecka na głośne bodźce i stopniowo nauczyć je reagować na coraz cichsze dźwięki. Formy zabaw są różnorodne, w zasadzie jednak chodzi o proste czynności, jak na przykład wrzucanie klocków do wiaderka, budowanie wieży, zabawy polegające na wkładaniu elementów w otwory, układanie kształtów, uruchamianie przyciskiem jakiejś zabawki. Z naszych doświadczeń wynika, że lepsze jest stosowanie prostych zabawek mechanicznych, a nie elektronicznych, ponieważ te ostatnie zbytnio rozpraszają uwagę dziecka. O ile to możliwe, należy dość często zmieniać rodzaj reakcji, ale zawsze należy się upewnić, że dziecko wie, czego od niego oczekujemy. Zabawy na sygnał zwykle przebiegają etapowo. Zapytaj logopedę, jak prawidłowo przygotować dziecko do tego zadania. Schemat tej zabawy będzie wykorzystany w badaniu, które nazywa się audiometrią wolnego pola. Poproś audiologa lub logopedę o wyjaśnienie wyniku tego badania. Dzięki niemu dowiesz się, jak Twoje dziecko słyszy w aparatach słuchowych, to znaczy, które dźwięki otoczenia i dźwięki mowy jest w stanie odebrać przez aparat. Twoje obserwacje w tym zakresie są także bardzo ważne. Przekaż je specjalistom.

Jeśli stosujesz się do wskazówek logopedy, psychologa, pedagoga, wkładasz wiele wysiłku w domową rehabilitację. Działania te mogą okazać się skuteczne i dziecko zacznie rozwijać mowę. Może zdarzyć się także, że Twoja praca nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Wtedy warto jest porozmawiać o tym ze specjalistami i wspólnie zastanowić się, dlaczego tak jest. Być może, pomimo systematycznego używania aparatów słuchowych i wdrożenia wychowania słuchowego, Twoje dziecko reaguje tylko na bardzo głośne dźwięki lub wcale ich nie zauważa. Dlaczego tak się dzieje? Prawdopodobnie możliwości słuchowe Twojego dziecka nie są duże. Trudno mu będzie rozwinąć mowę, opanować język w takim stopniu, by mogło swobodnie komunikować się z otoczeniem.

Szansą dla Twojego dziecka może stać się implant ślimakowy

Implant ślimakowy, podobnie jak aparat słuchowy, to także urządzenie. Przekształca ono dźwięk w prąd elektryczny i omijając uszkodzony narząd słuchu doprowadza bodziec do zachowanych włókien nerwu słuchowego, za pośrednictwem których przekazywany jest on następnie do kory mózgowej. Taki bodziec jest odbierany jako wrażenie słuchowe. Samo zastosowanie tej techniki nie wystarczy do opanowania rozumienia mowy na drodze słuchowej. Wszczepienie implantu nie zwolni Cię od pracy z dzieckiem. Powinna być ona równie intensywna jak wtedy, gdy Twoje dziecko nosiło tradycyjne aparaty słuchowe. Mamy dla Ciebie jednak dobrą wiadomość. Praca z dzieckiem opierająca się na nowym sposobie odbioru dźwięków może stać się znacznie łatwiejsza i przynieść oczekiwane rezultaty. Jednak i tym razem musisz uzbroić się w cierpliwość. Początkowo Twoje dziecko będzie słyszało wiele dźwięków, ale nie będzie ich rozumiało. Daj swojemu dziecku czas na słuchanie. Objaśniaj mu prostymi słowami to, co wkoło słyszy. Nie ustawaj w swoich wysiłkach. Jesteśmy pewni, że spotka Cię nagroda w postaci rozumienia dźwięków przez dziecko i mówienia.

Pierwszym etapem rehabilitacji będzie wykrywanie dźwięków (dotyczy to zarówno dźwięków otoczenia, jak i dźwięków mowy). Najłatwiej sprawdzisz, co słyszy Twoje dziecko, wykorzystując już znaną Ci zabawę na sygnał. Następny etap to różnicowanie, czyli zauważanie podobieństw i różnic między bodźcami słuchowymi (przede wszystkim dźwiękami mowy). Trzecim etapem jest rozpoznawanie – umiejętność powtórzenia, pokazania lub napisania usłyszanych dźwięków mowy. Ostatni etap to rozumienie – na pewno z niecierpliwością czekasz aż Twoje dziecko zrozumie i odpowie na pytanie, wykona polecenie czy po prostu porozmawia z Tobą.

Cel ten stanie się łatwiejszy do osiągnięcia, jeśli skorzystasz z programu zawartego w poradniku dla rodziców pt. „Listy o wychowaniu dziecka z wadą słuchu” pod redakcją Joanny Kosmalowej, wydanego przez Stowarzyszenie Przyjaciół Osób Niesłyszących i Niedosłyszących „Człowiek-Człowiekowi” w 2001 r. Zapytaj o możliwość pracy według tego programu logopedę kierującego rozwojem językowym Twojego dziecka. Pamiętaj, że rehabilitacja każdego dziecka przebiega nieco inaczej, warto jednak, aby każde z nich miało nakreślony indywidualny jej program. Porozmawiaj o tym ze specjalistami.